tarafından Antikoagülan nedir? Ne işe yarar? Ne için kullanılır? Yan etkileri nelerdir? Nasıl çalışır? Kimler antikoagülan alamaz?
Antikoagülan nedir?
Antikoagülanlar, kanınızın kalınlaşmasını veya “pıhtılaşmasını” durdurmaya yardımcı olan ilaçlardır.
Vücudunuzun içindeki ve dışındaki yaraları kapatmaya yardımcı olmak için vücudunuzun pıhtılaşması gerekiyor.
Ancak gereksiz pıhtılar hayatı tehdit edebilecek sorunlara neden olabilir. Beyne gidenler felce neden olabilir; kalbe, kalp durmasına; ve akciğerlere, pulmoner emboli.
Bazen “kan sulandırıcı” olarak adlandırılsa da antikoagülanlar aslında kanınızı inceltmez.
Sadece vücudunuzun doğal pıhtılaşma sürecini kesintiye uğratırlar. Farklı ilaçlar bu pıhtılaşma sürecinin farklı kısımlarına etki eder.
Kaç çeşit antikoagülan ilaç türü vardır?
- K vitamini antagonistleri
- Doğrudan Oral Antikoagülanlar (DOAC’LER)
- Düşük molekül ağırlıklı heparinler (LMWH)
Her tip, gereksiz kan pıhtılarını önlemek için farklı bir şekilde çalışır.
K Vitamini Antagonisti Antikoagülanlar
K vitamini kan pıhtılaşmanıza yardımcı olur. Brokoli ve ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzelerden ve bağırsaklarınızdaki bakterilerin etkisinden elde edersiniz.
Varfarin gibi K vitamini “antagonistleri” karaciğerinizin K vitaminini normalde kanınızı pıhtılaştırmaya yardımcı olan “faktörlere” dönüştürmesini engeller. Bu kanın pıhtılaşmasını engeller.
Bu tür ilaçları alırsanız, doktorunuzun günden güne ve haftadan haftaya doğru warfarin dozunu tahmin edebilmesi için diyetinizdeki K vitamini miktarını oldukça tutarlı tutmanız önemlidir.
Doktorunuz dozunuzun ve diyetinizin etkilerini takip edebilmesi için kan testleri yaptıracaksınız.
Doktorunuz muhtemelen kanınızın ne kadar iyi pıhtılaşabileceğini kontrol etmek için uluslararası oran testini veya ınr’yi kullanacaktır.
Bu tür antikoagülanların potansiyel avantajlarından biri, travma veya acil ameliyattan ani kanamalarınız olması durumunda tersine çevrilmesinin diğerlerinden daha kolay olmasıdır.
Doğrudan Oral Antikoagülanlar (DOAC’LER)
Doac’ler, daha uzun süredir var olan K vitamini antagonistlerinden daha hızlı çalışır. Doac’ler de daha öngörülebilir olabilir.
Bu nedenle kan testi yaptırmanıza ve ne kadar K vitamini yiyip içtiğinize dikkat etmenize gerek olmayabilir.
Öte yandan, bu ilaçlar daha kısa süreler için çalışma eğilimindedir, bu nedenle diğer antikoagülanlar için günde bir defaya kıyasla bunları günde iki kez almanız gerekebilir.
Antikoagülanlar, kanın normal kadar hızlı veya etkili bir şekilde pıhtılaşmasını önleyen ilaçlardır.
Bazı insanlar antikoagülanlara kan sulandırıcı derler. Bununla birlikte, kan aslında daha ince yapılmaz.
Siz antikoagülan alırken o kadar kolay pıhtılaşmaz.
Antikoagülan ne işe yarar?
Antikoagülanlar, kan damarlarınızda oluşabilecek kan pıhtılarını tedavi etmek ve önlemek için kullanılır.
Kan pıhtıları kan damarlarını (bir arter veya damar) tıkayabilir. Tıkalı bir arter, kan ve oksijenin vücudunuzun bir kısmına (örneğin kalbin, beynin veya akciğerlerin bir kısmına) ulaşmasını durdurur.
Tıkalı bir arter tarafından sağlanan doku hasar görür veya ölür ve bu, felç veya kalp krizi gibi ciddi sorunlara neden olur.
Bacak damarındaki pıhtı gibi büyük bir damardaki kan pıhtısı, derin ven trombozu (DVT) ciddi sorunlara yol açabilir.
Örneğin, bir bacak damarından akciğerlere giden bir pıhtıya yol açabilir. (pulmoner emboli) Antikoagülanlar kan pıhtılarını önlemek için de kullanılır – bunun en yaygın durumu atriyal fibrilasyondur. (AF)
Herhangi bir antikoagülan ilaç alırken kafa travması geçiren herhangi bir kişi, başka bir endişe olmasa bile, yaralanmadan sonraki sekiz saat içinde yapılması gereken BT taraması için doğrudan hastaneye gitmelidir.
Kan nasıl ve neden pıhtılaşır?
Bir kan damarını kestikten birkaç saniye sonra, hasarlı doku kandaki küçük hücrelerin (trombositlerin) yapışkanlaşmasına ve kesimin etrafında bir araya toplanmasına neden olur.
Bu aktive olmuş trombositler ve hasarlı doku, pıhtılaşma faktörleri adı verilen kandaki diğer kimyasallar ve proteinlerle reaksiyona giren kimyasalları serbest bırakır.
Roma rakamlarıyla adlandırılan bilinen 13 pıhtılaşma faktörü vardır – faktör I’den faktör xııı’e. Bu pıhtılaşma faktörlerini içeren karmaşık bir kimyasal reaksiyon dizisi, bir kesimin yanında hızla meydana gelir.
Bu kimyasal reaksiyonlar dizisinin son adımı, faktör I’i (fibrinojen – çözünür bir protein olarak da adlandırılır) fibrin adı verilen katı bir proteinin ince ipliklerine dönüştürmektir.
Fibrin telleri bir ağ oluşturur ve katı bir pıhtı haline gelen kan hücrelerini ve trombositleri hapseder.
Bir kan damarı içinde bir kan pıhtısı oluşursa ciddi sorunlara neden olabilir. Bu nedenle kanda pıhtı oluşumunu engelleyen kimyasallar ve pıhtıları çözen kimyasallar da vardır.
Pıhtı oluşumu ve önlenmesi arasında denge vardır.
Normalde, bir kan damarı hasar görmedikçe veya kesilmedikçe, denge kan damarlarında pıhtı oluşumunu önleme lehine döner.
Bununla birlikte, bazen bir kan damarı içinde yaralanmamış veya kesilmemiş bir pıhtı oluşur.
Antikoagülanlar nasıl çalışır?
Antikoagülanlar, pıhtı veya pıhtılaşma faktörleri yapmak için gereken kimyasallara müdahale eder.
Varfarin, asenokumarol ve fenindion, daha önce açıklanan bazı pıhtılaşma faktörlerini yapmak için gerekli olan K vitamininin etkilerini bloke eder.
K vitaminini bloke etmek, fibrin yapmak için gereken süreyi artırarak kan pıhtılarının bu kadar kolay oluşmasını önler.
Bu antikoagülanların tam olarak çalışması genellikle iki veya üç gün sürer.
Diğer antikoagülan ilaç grubu, doğrudan etkili oral antikoagülanlardır. (DOAC’LER)
Dabigatran, apiksaban, edoksaban ve rivaroksaban, trombin adı verilen bir kan kimyasalının çalışmasını engeller ve bu da fibrinin fibrinojenden yapılmasını engeller.
Dabigatran trombine bağlanır. Apiksaban ve rivaroksaban trombinin yapılmasını durdurur. Dört ilacın tümü hızlı çalışır (2-4 saat içinde)
Antikoagülan ne zaman kullanılır? Antikoagülan ne için kullanılır?
Zaten bir kan pıhtınız varsa antikoagülanlar reçete edilir, en yaygın neden derin ven trombozu (DVT) ve / veya akciğerde pulmoner emboli (PE) adı verilen bir pıhtıdır.
Bu durumlarda pıhtının büyümesini önlerler. Kullanılmalarının diğer nedeni, kan pıhtılaşması riski altındaysanız.
Kan pıhtısı olma riski taşıyan kişilere örnek olarak şunlar verilebilir.
Hızlı düzensiz kalp atışı (atriyal fibrilasyon). af’ye sahip olmak, antikoagülan almanın en yaygın nedenlerinden biridir.
Mekanik bir kalp kapağı.
Kalbin iç kısmının enfeksiyonu (endokardit).
Kalpte tam açılmayan bir kapak (mitral darlık).
Kanınızın pıhtılaşma şeklini etkileyen bazı kan bozuklukları (kalıtsal trombofili, antifosfolipid sendromu).
Antikoagülan yan etkileri nelerdir?
Antikoagülanlarla bir takım olası yan etkiler vardır ve bunların hepsini burada listelemek mümkün değildir.
Bununla birlikte, tüm antikoagülan ilaçların ana yan etkisi kanamadır.
Varfarin, asenokumarol ve fenindion alan kişilerin, kanın ne kadar hızlı pıhtılaşdığını ölçmek için düzenli kan testleri yaptırmaları gerekir.
Antikoagülanlar bazen alabileceğiniz diğer ilaçlarla reaksiyona girer. Bu nedenle, doktorunuzun reçete edilmek yerine satın aldığınız ilaçlar da dahil olmak üzere aldığınız diğer ilaçları bildiğinden emin olun.
Antikoagülan alırken kanamam olursa ne olur?
Çok fazla antikoagülan kullanıyor olabileceğinizin bir göstergesi, kanamanız normalde olduğu kadar çabuk durmayabilir.
Antikoagülan alırken aşağıdaki ciddi kanama yan etkilerinden herhangi biri ortaya çıkarsa acilen bir doktora görünmeli ve kan testi yaptırmalısınız.
İdrarınızda veya dışkınızda kan geçişi
(Not: Dışkıdaki kan parlak kırmızı olabilir. Ancak, midenizden veya ince bağırsağınızdan kanıyorsanız, dışkılarınız siyah veya erik rengine dönebilir. Buna melaena denir. Melaena’nız varsa acil tıbbi yardım almalısınız.)
Bir dönemde ağır kanama veya diğer ağır vajinal kanamalarda (kadınlarda).
Şiddetli morarma.
Uzun süreli burun kanaması (10 dakikadan uzun süren).
Kusmuğunuzda kan var ise
Kan tükürüyorsanız
veya başka bir kanamanız varsa, kanama beklediğiniz kadar çabuk durmazsa mümkün olan en kısa sürede tıbbi yardım almalısınız.
Antikoagülan alırken kafa travmam olursa ne olur?
Beyin hasarı için başka risk faktörü olmayan bazı kişilerde, antikoagülan alıyorlarsa, kafa travması sonrası kanama riski artar.
Doktorunuz, antikoagülan tedavi alan kişilerin yaralanmalarından sonraki sekiz saat içinde BT kafa taraması yaptırmalarını önerebilir.
Bu nedenle, kafa travmanız varsa ve antikoagülan tedavi alıyorsanız, doktorunuza aldığınız ilacı bildirmelisiniz.
Antikoagülan alırken başka nelere dikkat etmeliyim?
Antikoagülanlar üzerinde göz önünde bulundurulması gereken diğer bazı önemli noktalar şunlardır.
Herhangi bir tıbbi tedaviniz varsa, size bakan sağlık uzmanına her zaman antikoagülan aldığınızı söylemelisiniz. Kanamayı durdurmanın daha uzun sürebileceğini bilmeleri önemlidir.
Varfarin kullanıyorsanız, size verilecek olan sarı antikoagülan tedavi kitapçığını her zaman yanınızda taşımalısınız.
Bu, acil durumlarda ve varfarin kullandığınızı ve hangi dozda olduğunuzu bilmesi gereken bir doktor için geçerlidir.
Ameliyatınız veya invaziv bir testiniz varsa, antikoagülan almayı geçici olarak bırakmanız gerekebilir.
Diş hekiminize antikoagülan aldığınızı söyleyin. Çoğu diş işi kontrol edilemeyen kanama riski taşımaz.
Bununla birlikte, diş çekimi ve ameliyat için antikoagülan almayı geçici olarak bırakmanız gerekebilir.
İçtiğiniz alkol miktarını herhangi bir günde en fazla bir veya iki ünite ile sınırlandırmalı ve asla aşırı içmemelisiniz.
İdeal olarak aşınmaya, morarmaya veya kesiklere neden olabilecek aktivitelerden kaçınmaya çalışın (örneğin temas sporları).
Dişlerinizi fırçalarken veya tıraş olurken, diş etlerinin kesilmesini ve kanamasını önlemek için ekstra özen gösterin.
Yumuşak bir diş fırçası ve elektrikli tıraş bıçağı kullanmayı düşünün.
Böcek ısırıklarından kaçınmaya çalışın. Böceklerle temas halindeyken bir kovucu kullanın.
Kimler antikoagülan alamaz?
Aşağıdaki durumlarda antikoagülan tablet alamazsınız.
- Hamileyseniz
- Mide ülseri var ise
- Beyinde kanamanız olduysa (hemorajik inme).
